Stand van zaken

In dit hoofdstuk geven we een samenvatting van de financiële prognose 2025 op basis van de gegevens die we presenteren in de programma’s. Vervolgens geven we een toelichting op de grootste beleidsmatige ontwikkelingen en een toelichting bij de belangrijkste financiële afwijkingen ten opzichte van de begroting.

Verwacht resultaat 2025
Wij verwachten een plus van 52,2 miljoen euro brutoresultaat, op een begroting van 1,4 miljard euro. In de eerste voortgangsrapportage gingen we uit van een plus 25,1 miljoen euro bruto. Het voordeel wordt grotendeels veroorzaakt door bijdragen vanuit het Rijk zoals het gemeentefonds en de BUIG.

Onze ambities zijn stevig, maar we merken dat factoren van buitenaf steeds meer druk leggen op de uitvoer van onze plannen. De beschikbaarheid van vakmensen, oplopende kosten in de markt en tekorten aan benodigde middelen vormen hierin duidelijke belemmeringen. Dit raakt niet alleen onze eigen projecten, maar werkt ook door in initiatieven van andere partijen in de regio, zoals ontwikkelaars, instellingen en particuliere initiatiefnemers in Groningen. Hierdoor voorzien we op verschillende terreinen vertraging in de realisatie. Dit betekent dat niet alle gereserveerde middelen in het lopende jaar zullen worden aangewend. Tegelijkertijd ondervinden we moeilijkheden bij het invullen van openstaande functies, wat leidt tot een lagere besteding op het personeelsbudget. Deze ontwikkelingen zijn zichtbaar binnen meerdere samenwerkingen en lopende trajecten. Om tot een meer realistische en toekomstbestendige begroting te komen, blijven we jaarlijks werken aan het door ontwikkelen van onze begrotingsmethodiek. Dit doen we onder andere door het structureel volgen van economische en maatschappelijke ontwikkelingen, het actualiseren van onze financiële risicoanalyses en het periodiek herijken van uitgangspunten en ramingen. Prognoses voor bouwleges en treasury nemen we de komende periode extra onder loep gelet op de moeilijke voorspelbaarheid hiervan. Ook investeren we in de interne deskundigheid van medewerkers en benutten we kennisdeling binnen regionale netwerken en samenwerkingsverbanden. Door deze continue doorontwikkeling, versterken we onze financiële wendbaarheid en weerbaarheid op de lange termijn.

De verbetering in onze financiële prognosecapaciteit stelt ons in staat om in een vroeg stadium inzicht te verkrijgen in het verwachte resultaat, waardoor tijdige en verantwoorde bijsturingsmaatregelen binnen het lopende begrotingsjaar kunnen worden getroffen. We doen daarom net als vorig jaar een voorstel om een deel van de nu voorspelde plus toe te voegen aan onze reserves als “spaarpot” voor de komende financieel moeilijkere jaren.

Grootste afwijkingen
Het resultaat na aftrek van de met uw raad afgesproken toegestane bestemmingen en de middelen die beschikbaar worden gesteld voor de begroting 2027, wordt ingeschat op een plus van 31,6 miljoen euro. De grootste oorzaken van het voordelige resultaat zijn de resultaten op parkeren, treasury en de BUIG.
Bij parkeren ontstaat een plus van 8,5 miljoen euro door een hogere omzet bij belparkeren en (dag)vergunningen en de opbrengsten in parkeergarages zijn hoger dan verwacht. Maar ook de vertraging in het realiseren van de fietsstalling aan het station speelt hierin een rol. Op treasury wordt een plus van 8,2 miljoen euro verwacht wat voornamelijk komt doordat de financieringsbehoefte en de daarbij behorende rentelasten aanzienlijk lager zijn dan ten tijde van het opstellen van de begroting is aangenomen.

Bij de BUIG wordt een plus van 4,7 miljoen euro verwacht als gevolg van het lager uitvallen van de bijstand uitgaven, maar ook door het stijgen van het aandeel van Groningen in het landelijk macrobudget en het bijstellen van het macrobudget voor nominale compensatie en conjunctuurontwikkeling.

Andere voordelen zien we bij Nieuwkomers (2,7 miljoen euro), diverse personele budgetten (2,5 miljoen euro), Stedelijk Investeringsfonds (2,0 miljoen euro) en Gemeentefonds (1,5 miljoen euro).

Naast de voordelen zien we nog enkele grote nadelen. Bij Jeugdzorg verwachten we een nadelige afwijking van 3,4 miljoen euro, op de bouwleges een nadeel van 2 miljoen euro en we verwachten een nadeel op studietoeslag van 1,5 miljoen euro

We constateren dat de resultaten op treasury en bouwleges lastig voorspelbaar zijn. Om beter inzicht te verkrijgen en waar nodig tijdig te kunnen bijsturen, gaan we de komende periode een nadere analyse uitvoeren zodat we hier meer grip op krijgen.

Structurele afwijkingen en afwijkingen in relatie tot de begroting 2026
De begroting voor de komende jaren wordt beïnvloed door een aantal grote afwijkingen, waaronder de jeugdzorg, het parkeerbedrijf, de BUIG en de studietoeslagen. De structurele afwijkingen die in de VGR naar voren komen zijn betrokken bij het opstellen van de begroting 2026. We houden daarmee onze financiële en beleidsmatige resultaten nauwlettend in de gaten en grijpen tijdig in als er structurele afwijkingen ten opzichte van de begrotingskaders optreden. Met gerichte maatregelen zorgen we voor bijsturing en behouden we zo de balans, waarmee we stabiliteit waarborgen en onze doelen realistisch en haalbaar houden binnen de actuele situatie.

Financiële situatie op langere termijn
De prognose van het resultaat over 2025 geeft net als bij de jaarrekening 2024, een vertekend beeld van de werkelijke gemeentefinanciën voor de komende jaren. Vanaf 2029 is namelijk sprake van een structureel tekort in de gemeentefinanciën. Voor de jaren 2026, 2027 en 2028 is de begroting incidenteel sluitend. De tekorten worden onder andere veroorzaakt door landelijke kortingen op het gemeentefonds. De opgaven voor de gemeente zijn groot waarbij de financiën van de gemeente onder zware druk staan. Daarbovenop komt nog dat gemeenten wettelijke taken krijgen opgelegd van het Rijk, zonder dat daar voldoende budget tegenover staat. Voorbeeld hiervan is de jeugdzorg. Dit zien we ook terug in de knelpunten voor de begroting 2026.

Prognose resultaat 2025 voor bestemming per programma
Onderstaande tabel en grafiek daaronder laat per programma het resultaat voor bestemming zien.

De prognoses lichten we toe in de hoofdstukken per programma verderop in dit document, daarom beperken wij ons hier tot de prognose van de resultaten in grafiek- en tabelvorm.

Beïnvloedbaarheid resultaat
Met de ingang van de VGR 2024-II is de werkwijze rondom meerjarige projecten aangepast in het kader voor resultaatbepaling en resultaatbestemming. Deze bedragen worden naar de Algemene Bestemmingsreserve geboekt. Daarnaast is in de financiële verordening 2024 vastgelegd dat we resultaten op samenwerkingsverbanden en middelen gemeentefonds bij de decembercirculaire bij de jaarrekening aan de reserve budgetoverheveling mogen toevoegen. Deze resultaten zijn daarom in onze prognose op nul gesteld.

Besteedbaar resultaat
Het resultaat wordt onderverdeeld in een zevental resultaat categorieën. Per categorie gelden regels voor de besteedbaarheid hiervan. Dit is vastgelegd in het kader voor resultaatbepaling en resultaat bestemming , welke voor de meerjarige projecten onlangs is gewijzigd.

Om u een compleet beeld te geven welke bedragen er voor de meerjarige projecten in de Algemene Bestemmingsreserve worden geboekt, ziet u hieronder een tabel met de resultaten.

Daarnaast hebben we nu zicht op de volgende resultaten op samenwerkingsverbanden, welke we bij de jaarrekening willen toevoegen aan de reserve budgetoverheveling.

Hieronder ziet u in diverse tabellen hoe de niet besteedbare resultaten en de resultaten op de intensiveringen tot stand zijn gekomen.

Onzekerheden in de prognose
Regeling Vervroegde Uittreding
In de CAO 2024 is de RVU opgenomen en is er een voorziening voor gevormd welke in 2024 gedekt werd uit Duurzame inzetbaarheid. Uit de nieuwe CAO onderhandeling blijkt dat deze huidige regeling zal worden afgeschaft per 31-12-2025. Aanvragen RVU kunnen tot 31-12-2025 worden gedaan en lopen dan maximaal door tot 31-12-2028. In de nieuwe CAO is daarnaast opgenomen dat er nieuwe RVU regeling komt voor zware beroepen. Op dit moment is een schatting gemaakt van een benodigde dotatie van 500 duizend euro. De definitieve dotatie wordt aan het einde van het jaar duidelijk.

Kosten ICT dienstverlening
Op dit moment zijn kosten zijn gebaseerd op geleverde dienstverlening en werkzaamheden van de huidige leverancier. De kosten in het kader van voorbereidende werkzaamheden van de transitie naar nieuwe leveranciers voor het resterende jaar, zijn lastig in te schatten aangezien hier per ingediende aanvraag bij de huidige leverancier afspraken over worden gemaakt.

Voorziening wachtgelden en pensioenen ex-wethouders (APPA)
Voor de dekking van wachtgeldverplichtingen van voormalig politieke ambtsdragers hebben wij een voorziening getroffen. Ook voor de dekking van pensioenlasten van (oud-)wethouders hebben we een voorziening. De hoogte van de pensioenvoorziening kan pas bepaald worden na het verschijnen van de decembercirculaire, op basis van de op dat moment geldende rentestand. Voor de wachtgeld voorziening is dit afhankelijk van het beroep dat per einde jaar nog op de voorziening wordt gedaan.

Opbrengsten producten zakelijke dienstverlening
Door de invoering van een nieuw planning-, rooster- en facturatiesysteem per 1 mei 2025 heeft de facturatie van de zakelijke dienstverlening vertraging opgeleverd. De juistheid en de volledigheid van de opbrengsten is hierdoor niet geheel zeker en kan gedurende het jaar nog afwijken.

Doorbelasten nutskosten sportparken
Ook in 2025 berekenen we de nutskosten van het jaar daarvoor door aan verenigingen. Omdat de prijzen van energie enorm zijn gestegen zal deze rekening voor de verenigingen een flinke tegenvaller zijn.