Stand van zaken

In dit hoofdstuk geven we een samenvatting van de financiële prognose 2024 op basis van de gegevens die we presenteren in de programma’s. Vervolgens geven we een toelichting op de grootste beleidsmatige ontwikkelingen en een toelichting bij de belangrijkste financiële afwijkingen ten opzichte van de begroting.

Hoofdlijnen prognose resultaat

Verwacht resultaat 2024
Met ingang van de VGR-II is de werkwijze rondom meerjarige projecten aangepast. Het resultaat op meerjarige projecten wordt naar de Algemene Bestemmingsreserve geboekt. Dit is conform het kader voor resultaatbepaling en resultaat bestemming. Het jaarrekeningresultaat wordt hierdoor niet onnodig beïnvloed. Voor de samenwerkingsverbanden komen we later dit jaar met een voorstel om anders om te gaan met deze resultaten.

Wij verwachten een plus van 59,4 miljoen euro bruto resultaat, op een begroting van 1,3 miljard euro. In de eerste voortgangsrapportage gingen we uit van een 45,6 miljoen plus euro bruto. Het voordeel wordt grotendeels veroorzaakt door bijdragen vanuit het Rijk zoals het gemeentefonds en de BUIG. Ook spelen externe factoren een rol bij het positieve resultaat, zoals prijsstijgingen, krapte op de arbeidsmarkt en schaarste van materialen. Dit heeft impact op de uitvoerbaarheid en doorlooptijd van zowel onze geplande projecten alsook op (bouw en ontwikkelprojecten) van andere Groningse organisaties en particulieren, met als gevolg vertraging in de uitvoering.

We zijn steeds eerder in staat om het financiële resultaat te voorspellen en dat geeft ons ook mogelijkheden om financieel bij te sturen in het lopende boekjaar. We werken aan een voorstel om bijvoorbeeld de samenwerkingsverbanden en de uitkomsten van de decembercirculaire ’s zodanig te verwerken dat dit niet onnodig leidt tot plussen en minnen. Ook doen we een voorstel om een deel van de nu voorspelde plus toe te voegen aan onze reserves als “spaarpot” voor de komende financieel moeilijkere jaren.

Grootste afwijkingen
Het resultaat na aftrek van de met uw raad afgesproken toegestane bestemmingen wordt ingeschat op 59,4 miljoen euro voordelig. Na aftrek van resultaat dat niet vrij besteedbaar is, resteert een voordelig resultaat van 42,1 miljoen euro. Het grootste voordeel hierin is op het gemeentefonds met 18,6 miljoen. Dit wordt veroorzaakt door effecten vanuit de mei circulaire 2024 en septembercirculaire 2024. Een ander groot voordeel is de BUIG met 8,1 miljoen euro.
Het definitieve BUIG budget is 9,6 miljoen hoger dan het voorlopige budget, de stijging van de uitgaven is minder sterk dan de stijging van het budget.

Andere voordelen die we voorzien zijn het parkeerbedrijf 5 miljoen euro, dit terugkerende voordeel is aanleiding voor het doorvoeren van inhoudelijk aanpassingen. Een voordeel op Treasury 4,4 miljoen mede als gevolg van een bewust gekozen strategie zijn er op het juiste moment nieuwe leningen aangetrokken tegen een gunstiger tarief. Programma nieuwkomers 3,3 miljoen, WMO 2,3 miljoen euro, nacalculatie loon en prijscompensatie 2 miljoen euro en beschermd wonen 1,8 miljoen euro.

Het grootste nadeel dat we voorzien is 7,4 miljoen euro op de jeugdzorg. Hiernaast voorzien we nog enkele nadelen namelijk 0,8 miljoen op de personeelskosten voor de sociale werkvoorzieningen en 0,6 miljoen op de bijzondere bijstand.

Afwijkingen in relatie tot de begroting 2025
Er zijn een aantal grote afwijkingen die invloed hebben op de begroting voor de komende jaren. Jeugdzorg is hier een voorbeeld van maar ook studie toeslag en de bijzonder bijstand. De structurele afwijkingen zijn dan ook betrokken bij het opstellen van de begroting 2025.

Financiële situatie op langere termijn
De prognose van het resultaat over 2024 geeft net als bij de begroting 2025, een vertekend beeld van de werkelijke gemeentefinanciën voor de komende jaren. Vanaf 2028 is namelijk sprake van een structureel tekort in de gemeentefinanciën. Voor de jaren 2026 en 2027 is de begroting incidenteel sluitend. De tekorten worden onder andere veroorzaakt door landelijke kortingen op het gemeentefonds. De opgaven voor de gemeente zijn groot waarbij de financiën van de gemeente onder zware druk staan. Daarbovenop komt nog dat gemeenten wettelijke taken krijgen opgelegd van het Rijk, zonder dat daar voldoende budget tegenover staat. Voorbeeld hiervan is de jeugdzorg, maar ook de invoering van de Omgevingswet. Dit hebben we ook terug gezien in de knelpunten voor de begroting 2025.

Prognose resultaat 2024 voor bestemming per programma
Onderstaande tabel en grafiek daaronder laat per programma het resultaat voor bestemming zien.

De prognoses lichten we toe in de hoofdstukken per programma verderop in dit document, daarom beperken wij ons hier tot de prognose van de resultaten in grafiek- en tabelvorm.

Beïnvloedbaarheid resultaat
Met de ingang van de VGR-II is de werkwijze rondom meerjarige projecten aangepast in het kader voor resultaatbepaling en resultaatbestemming. Deze bedragen worden naar de Algemene Bestemmingsreserve geboekt. Later dit jaar volgt een voorstel om de werkwijze rondom het resultaat op samenwerkingsverbanden aan te passen.

Besteedbaar resultaat
Het resultaat wordt onderverdeeld in een vijftal resultaat categorieën. Per categorie gelden regels voor de besteedbaarheid hiervan. Dit is vastgelegd in het kader voor resultaatbepaling en resultaat bestemming, welke voor de meerjarige projecten onlangs is gewijzigd. De wijziging omtrent de resultaten voor de samenwerkingsverbanden worden in december van dit jaar opgenomen in de financiële verordening.

Om u een compleet beeld te geven welke bedragen er voor de meerjarige projecten in de Algemene Bestemmingsreserve worden geboekt, ziet u hieronder een tabel met de resultaten.

Hieronder ziet u in diverse tabellen hoe de niet besteedbare resultaten tot stand zijn gekomen.

Begrotingsrechtmatigheid
Het onderdeel begrotingsrechtmatigheid komt naar voren in de paragraaf Bedrijfsvoering, verderop in deze rapportage.

Onzekerheden in de prognose

Bouwleges
Door de onzekerheden in de bouwsector dalen het aantal vergunningaanvragen waardoor de verwachting is dat de legesopbrengsten afnemen. De omvang is nog niet te bepalen waardoor het financiële effect hiervan ontbreekt en de bouwleges als pm post in het resultaat is verwerkt.

Kosten ICT dienstverlening
Op dit moment zijn kosten zijn gebaseerd op geleverde dienstverlening en werkzaamheden van de huidige leverancier. De kosten in het kader van voorbereidende werkzaamheden van de transitie naar nieuwe leveranciers voor het resterende jaar, zijn lastig in te schatten aangezien hier per ingediende aanvraag bij de huidige leverancier afspraken over worden gemaakt.

Voorziening wachtgelden en pensioenen ex-wethouders (APPA)
Voor de dekking van wachtgeldverplichtingen van voormalig wethouders hebben wij een voorziening getroffen. Ook voor de dekking van pensioenlasten van (oud-)wethouders hebben we een voorziening. De hoogte van de pensioenvoorziening kan pas bepaald worden na het verschijnen van de decembercirculaire, op basis van de op dat moment geldende rentestand. Voor de wachtgeld voorziening is dit afhankelijk van het beroep dat per einde jaar nog op de voorziening wordt gedaan.