Economie en werkgelegenheid
Op Prinsjesdag 2024 zijn de meest recente prognoses voor de Nederlandse economie bekend gemaakt: de verwachte economische groei in 2024 is 0,6 procent en de jaren daarna (2025-2028) vertonen een stabiele groei van circa anderhalf procent. De staatsschuld loopt naar verwachting op van 45,0 procent van het nationaal inkomen in 2024 en 46,7 procent in 2025 naar 51,1 procent in 2028. De koopkracht stijgt in 2024 met 2,4 procent en in 2025 met 0,7 procent. In de jaren daarna (tot 2028) wordt per jaar een koopkrachtstijging van 1,8 procent verwacht. Het vertrouwen van ondernemers loopt op, maar is met -3,4 procent nog steeds aan de sombere kant. Vooral in de bouwnijverheid en groothandel nam het vertrouwen toe. In de cultuur, sport en recreatie en zakelijke dienstverlening daalde de stemming het sterkst. De grootste belemmeringen in de bedrijfsvoering die momenteel door ondernemers worden ervaren zijn een tekort aan arbeidskrachten en onvoldoende vraag.
Op de plannen die op Prinsjesdag zijn gepresenteerd wordt door werkgevers met gemengde gevoelens gereageerd. Enerzijds is men positief over het geheel of gedeeltelijk terugdraaien van lastenverzwarende maatregelen, het voornemen de regeldruk te verminderen en de aandacht voor de behoefte van bedrijven aan fysieke ruimte. Anderzijds zijn er zorgen met betrekking tot het verdienvermogen van ons land door bezuinigingen op kennis, innovatie en onderwijs en de houding van dit kabinet naar Brussel. Daarbij is de verwachting dat de voorgenomen btw-verhoging (in 2026) voor logies, sport en cultuur deze sectoren zwaar zullen raken.
De gemeente Groningen kent al enkele jaren een aanzienlijke groei. Momenteel bedraagt het aantal werknemers binnen de gemeente 176.521, wat neerkomt op een jaargroei van 3,4%. Ook voor de komende jaren wordt verwacht dat deze groei zal voortzetten. Prognoses wijzen uit dat het aantal werknemers rond 2040 naar verwachting zal toenemen tot circa 200.000. Daarnaast is het aantal bedrijven dit jaar opnieuw gestegen, met een groei van 5,28% en een toenemende druk op de vastgoedmarkt.
Tegelijk neemt ook het aantal faillissementen in de gemeente toe van 0,5 per 10.000 inwoners in 2023 naar 0,8 in 2024. Dit terwijl een stijging zich in Nederland nauwelijks voordoet.
Voor kantoorgebouwen is er enige verlichting te constateren, met een leegstand van 5.31%, net boven het niveau van frictieleegstand. Daarentegen is de markt voor bedrijfsruimten aanzienlijk krapper, met een leegstand van slechts 2.31%. De combinatie van beperkte ruimte en de groei van het aantal werknemers zorgt ervoor dat het aantal vierkante meters per werknemer blijft afnemen. Dit kan gedeeltelijk worden toegeschreven aan de toename van thuiswerken, waarbij ongeveer 50% van de werknemers één tot twee dagen per week vanuit huis werkt.
Mobiliteit
Onlangs vierde onze gemeente de feestelijke opening van de nieuwe Zuidelijke Ringweg. Vanaf 1 september jl. om 21.05 uur is de weg namelijk weer open voor het autoverkeer. In de afgelopen jaren is hard gewerkt om de bereikbaarheid, doorstroming, leefbaarheid en veiligheid van onze regio te versterken met de ombouw van de Zuidelijke Ringweg inclusief het Julianaplein. Nu de ombouw bijna voltooid is, hebben we een solide basis voor de toekomst als het gaat om de bereikbaarheid van de stad. Ook tijdens de ombouw zelf, hebben we als regio grote successen geboekt. Mede door de inzet van Groningen Bereikbaar is voorkomen dat het verkeer in en rond Groningen vast is komen te staan. Met een duidelijke communicatiecampagne, maar ook door inwoners, scholieren, studenten en forenzen gebruik te laten maken van alternatieve vormen van vervoer, is Groningen ook tijdens de langdurige verbouwing van de ringweg goed bereikbaar gebleven.
In het kader van onze Mobiliteitsvisie zijn de afgelopen periode grote stappen gemaakt. Steeds meer onderdelen uit de uitvoeringsprogramma's die gekoppeld zijn aan de Mobiliteitsvisie komen in voorbereiding of zijn inmiddels in uitvoering. Het gevolg daarvan is ook terug te zien in de raadsagenda: uitvoeringskredieten zijn aangevraagd en voorlopige en/of definitieve ontwerpen zijn vastgesteld. De uitvoering van het coalitieakkoord met betrekking tot het Programma Mobiliteit ligt daarmee goed op koers.
Ten aanzien van de spoorse projecten in onze regio gebeurt er momenteel erg veel. Zo wordt gewerkt aan de verbetering van het bestaande spoor, met name tussen Zwolle en Meppel, en wordt onder de vlag van de Wunderline de kwaliteit van de huidige spoorlijn tussen Groningen, Leer en Bremen verbeterd. Aan de hand van de resultaten uit de onderzoeken naar de Nedersaksenlijn en de Lelylijn gaat het kabinet met onze regio bespreken hoe we Noordelijk Nederland beter via het spoor kunnen ontsluiten. Op Prinsjesdag werd de Nedersaksenlijn zelfs in de Troonrede genoemd.
Wonen
De overspannen woningmarkt klonk luid en duidelijk in de troonrede van dit jaar. Meer en sneller bouwen is waar het kabinet naar streeft. Daarbij is er ook oog voor de betaalbaarheid van deze woningen. De ruimte om te bouwen is echter schaars én er is sprake van een ‘overweldigende, door de jaren heen gegroeide complexiteit van regels en procedures’ aldus de koning.
Deze woorden waren zeer herkenbaar voor Groningen. De woningbehoefte is en blijft groot. Groningen groeit stevig door. Het is onze prioriteit om voldoende woningen toe te voegen. Samen met corporaties en ontwikkelaars zetten we ons hier ten volle voor in. De uitgebreide procedures maken dat het jaren duurt om woningen toe te voegen. Via onder meer de ‘versnellingstafel’ maken we afspraken over het versnellen van de realisatie van het nieuwbouwprogramma.
We gaan voor woningen in verschillende segmenten (grondgebonden, appartement) en categorieën (koop, huur, sociale huur), zodat we alle doelgroepen kunnen bedienen. Het grootste deel van de nieuwbouwwoningen moet landen in onze grote ontwikkelzones Suikerzijde, Stadshavens, Reitdiepzone, De Held en Meerstad. Voor Suikerzijde zijn in september de eerste woningen in de verkoop gegaan en hier was veel belangstelling voor.
Naast de ontwikkelzones worden er ook woningen toegevoegd op andere ontwikkellocaties en in de dorpen. Via ontwikkelvisies per dorp worden de huidige bewoners betrokken en worden er nieuwbouwplannen opgesteld die passen bij de aard en schaal van het dorp.
In de noordelijke wijken worden er verouderde woningen gesloopt en vervangen door moderne, energiezuinige nieuwbouw. Bij deze vervanging worden er meer woningen teruggebouwd. Dit noemen we verdichting. Zo bieden we meer mensen de mogelijkheid hier hun thuis te vinden.
Netcongestie
Doordat het elektriciteitsnet steeds voller raakt, worden er door Enexis sinds eind 2023 geen nieuwe aansluitingen voor grootverbruikers meer afgegeven. De verwachting is dat deze situatie minimaal zeven jaar gaat duren, totdat de netverzwaring is uitgevoerd. Netcongestie raakt veel van onze verduurzamingsopgaven en geplande mobiliteits- en woningbouwontwikkelingen.
Op dit moment maken wij de consequenties en risico’s die netwerkcongestie heeft voor de gemeente Groningen inzichtelijk en gaan we na hoe we zo goed mogelijk kunnen omgaan met de consequenties van netcongestie. De focus ligt op de verzwaring van het elektriciteitsnet.
Dit doen we door te kijken hoe we als gemeente de netbeheerders zo goed mogelijk kunnen faciliteren (onder andere door het zo snel mogelijk afgeven van vergunningen). Ook experimenteren we met innovatieve oplossingen; hierbij valt denken aan energiehubs en innovatieve netwerken.