Opvolging aanbevelingen rekenkamerrapport van april 2022 ‘De kunst van het verenigen’, juli 2023.
In april 2022 verscheen het rekenkamerrapport ‘De kunst van het verenigen’ over onze instelling voor de amateurkunst VRIJDAG. In dit rapport zijn een aantal aanbevelingen gedaan. In de VGR II reflecteren wij hier op. We gaan hierbij vooral in op de rol van VRIJDAG.
Maak scherpere keuzes
We zijn met VRIJDAG in gesprek over de besteding van de subsidie, waarbij we in gezamenlijk overleg de bestedingsdoelen scherper formuleren. Inzage in de besteding van de subsidie helpt bij het maken van keuzes. Met de toenemende activiteiten van VRIJDAG op het gebied van binnenschools cultuuronderwijs, de Verlengde schooldag en maatschappelijke activiteiten in het kader van o.a. de Regiodeal neemt de behoefte aan transparantie over de inzet van de subsidie alleen maar toe. Het gesprek hierover is gaande, maar voorlopig nog niet afgerond. VRIJDAG geeft met haar activiteiten aan veel beleidsdoelstellingen van DMO vorm en inhoud. Vanuit DMO en het programmabureau sturen we op een eenduidige en afgestemde opdracht aan VRIJDAG. De naderende nieuwe cultuurnota geeft hierbij houvast.
Meer activiteiten in de wijk
Uit het rapport kwam naar voren dat VRIJDAG in de Buurt een succesvol project is, maar dat er meer spin-off te behalen valt. Dit onderschrijven wij. De cultuurcoaches hebben elk 8 uren per week, dit is te weinig om het werk goed te kunnen uitvoeren. Een cultuurcoach moet inspelen op de vraag, zichtbaar zijn voor bewoners en activiteiten aanjagen. Met ingang van augustus 2023 krijgen de cultuurcoaches uitbreiding van uren. Dit wordt gerealiseerd zowel door uitbreiding van financiering uit de combinatieregeling als door andere (incidentele) financiering. Voor elke cultuurcoach is nu 12 uur beschikbaar (behalve in Ten Boer omdat de cultuurcoach daar het redt met 8 uren). De cultuurcoaches kunnen door deze uitbreiding meer impact creëren.
De focus van VRIJDAG in de Buurt is te handelen vanuit een geconstateerde behoefte in een wijk. Dit betekent dat aanbod terplekke wordt gerealiseerd. Er worden workshops en projecten georganiseerd waar zoveel mogelijk inwoners aan mee kunnen doen passend bij de vraag van de wijk.
Een nieuw programmaonderdeel is ‘Naschools’ dat op basis van een incidentele subsidie is ontwikkeld. Na schooltijd worden in samenspraak met de cultuurcoaches, het onderwijs en de programmeur Onderwijs van VRIJDAG culturele activiteiten georganiseerd in de wijken. Dit onderdeel is gepositioneerd tussen de producten ‘Onderwijs’ en ‘VRIJDAG in de buurt’ omdat ‘Naschools’ de brug slaat tussen deze twee. Wanneer cultuurcoaches bijv. zien dat er behoefte is aan bepaald aanbod na schooltijd, probeert VRIJDAG daar met het programmeringsteam invulling aan te geven. Na twee jaar is gebleken dat dit aanbod bijna altijd gerelateerd is aan de Verlengde Schooldag waar een groot deel van de scholen inmiddels aan deelneemt. Scholen kopen dit aanbod zelf in. Naschools is hiermee niet langer een apart onderdeel, maar valt onder het programma Onderwijs.
Ontwikkel ondernemerschap
In onze brief van 28 april 2022 (201567-2022) gaven we aan dat VRIJDAG binnen de vastgestelde subsidies ondernemerschap heeft getoond door een nieuw buurtprogramma te ontwikkelen, door een uitgebreid aanbod voor binnenschoolse activiteiten te ontwikkelen en door de KultuurCentrale in het leven te roepen. Daarnaast wordt er gestuurd op efficiënte bedrijfsvoering (zoals ruimtegebruik, groepsgrootte en minimaliseren van leegstandsuren bij docenten in dienstverband). Een commercieel verdienmodel is niet mogelijk, zelfs niet in de zaalverhuur want die is gericht op de amateurkunst in Groningen en gaat tegen een daarbij passend tarief.
Versterken relatie met amateurkunstveld
Het team bij het KultuurLoket, de ondersteuningsfunctie van VRIJDAG, is het afgelopen jaar uitgebreid. De ondersteuningsfunctie is verder ontwikkeld en biedt nu duidelijkere producten. Het is overigens goed om te realiseren dat 80% van de beoefenaars van amateurkunst dit niet langer doet in verenigingsverband. Dit betekent dat ‘het amateurkunstveld’ niet langer een heel homogene groep is. Dit maakt het ondersteunen van deze groep ingewikkeld. Ook landelijk is hier aandacht voor. Staatssecretaris Uslu heeft kenbaar gemaakt te komen met een Nationaal Akkoord Amateurkunst waarin afspraken worden gemaakt met OCW, IPO en VNG over een structurele aanpak van de ondersteuning van amateurkunstgroepen. VRIJDAG praat mee over de invulling hiervan en zal een rol hebben in de uitvoering.
Zorg voor actieve klankbordgroep
Uit een laatste overleg met een aantal afgevaardigden van stedelijke amateurkunstverenigingen bleek dat er geen behoefte is aan een klankbordgroep die met regelmaat bij elkaar komt. Dit heeft o.a. te maken met de grote verscheidenheid van amateurkunstverenigingen. Wel kwam het idee van een ‘Dag voor de amateurkunst’ aan de orde. Dit idee hebben de gemeente en VRIJDAG omarmd. In november 2023 wordt een bijeenkomst georganiseerd waar kennis wordt gedeeld, workshops worden gegeven en deelnemers worden geïnspireerd. Zoals hierboven al omschreven kent de amateurkunstsector een belangrijke ontwikkeling; mensen willen niet langer onderdeel uitmaken van een vereniging, maar doen liever op projectbasis mee aan bijvoorbeeld een gelegenheidskoor of een theaterproject. Tijdens de ‘Dag van de amateurkunst’ willen we nadrukkelijk aandacht hebben voor deze groep ‘informals’.
Maak rol in talentontwikkeling duidelijk
In het rapport kwam naar voren dat het niet helder is wat de rol van VRIJDAG is in talentontwikkeling. Een mooie omschrijving van wat VRIJDAG doet, stond kortgeleden in een artikel van het Dagblad van het Noorden; “VRIJDAG is die club die zo veel mogelijk Groningers aan kunst en cultuur laat doen.” Dat is de focus. Dit komt ook naar voren in de uitingen van VRIJDAG, inwoners worden op een toegankelijke manier verleid om kunst en cultuur te beoefenen. Er zijn andere organisaties die zich richten op het opkweken van talenten. VRIJDAG verwijst actief door naar anderen om te zorgen dat mensen hun passende plek vinden in de cultuurparticipatie. De lijntjes tussen de verschillende organisaties zijn kort. VRIJDAG heeft overigens wel een aantal talentklassen, die zijn gericht op kinderen met veel passie en die veel aan het werk willen. De docenten van die klassen weten de kinderen met meer in hun mars te spotten en door te geleiden naar bijvoorbeeld de Noorderlingen of naar specifieke docenten.
Samenspel in samenwerking met private instellingen
De private markt is zo breed en divers dat gerichte samenwerking lastig is en blijft. VRIJDAG investeert op samenspel: ze innoveren op vorm en het aantal deelnemers groeit. Daarbij is zichtbaar dat er veel deelnemers zijn die elders les hebben. Ook bestaat het docentencorps steeds meer uit mensen die ook een privé of andere praktijk hebben en dat leidt tot nieuwe samenwerkingen