Stand van zaken

Kernboodschappen

Effecten inflatie en krapte op de arbeidsmarkt, daarnaast na-ijl-effect corona
Na het zeer sterke herstel uit de coronacrisis begint de economische groei in Nederland wat terug te vallen, met name omdat de oorlog in Oekraïne en de verstoringen door de coronacrisis de inflatie sterk hebben doen oplopen. Deze ontwikkelingen zorgen ervoor dat bedrijven terughoudend zijn om te investeren en de koopkracht onderuit gaat. Ondanks een afkoelende economie blijft de arbeidsmarkt krap. Dat is nu in alle branches het geval.
We zien dat prijzen van bouwmaterialen en brandstoffen flink stijgen en er langere levertijden en toenemende personeelstekorten ontstaan. Woningen en infrastructuur worden duurder. De toenemende personeelstekorten zorgen er ook voor dat de uitvoering van projecten vertraging oploopt.

Opvang vluchtelingen Oekraïne
Op dit moment zijn er ongeveer 77 duizend Oekraïners naar Nederland gevlucht. In Groningen hebben we vanaf het begin zo goed en snel mogelijk onderdak geboden aan de vluchtelingen. Op 1 september zijn er in gemeentelijke opvang (5 locaties) circa 500 Oekraïners en in de particuliere opvang circa 400 Oekraïners. Deze mensen wordt naast onderdak leefgeld, zorg, de toegang tot onderwijs en toeleiding tot arbeid geboden.
De opvang van Oekraïners, in combinatie met de crisis asielopvang in Ter Apel vergt forse inzet van onze gemeentelijke organisatie. Er is een crisisstructuur opgezet, die nu omgebouwd zal worden naar een bestendige organisatie.

Noodpakket energiekosten en inflatie
Het college maakt zich zorgen over de gevolgen van de stijging van de energiekosten en de hoge inflatie voor inwoners, maatschappelijke instellingen en ondernemers in onze gemeente. We zien de financiële problemen en de daarmee samenhangende onzekerheid en stress toenemen. Het kabinet neemt momenteel een groot aantal maatregelen om hier iets aan te doen. Veel van die maatregelen gaan echter pas in op of na 1 januari 2023 en er is nog veel onduidelijkheid over wat deze precies betekenen voor verschillende groepen inwoners, ondernemers en instellingen. Veel inwoners en een deel van de instellingen en bedrijven kunnen hier niet op wachten en hebben nú ondersteuning nodig. Hiervoor is een tijdelijk noodpakket ontwikkeld waarvan de kosten 14,1 miljoen euro bedragen.

Positief financieel resultaat na bestemming bedraagt 16,8 miljoen euro
Onze inschatting voor dit jaar is een rekeningresultaat vóór resultaatbestemming van 48,8 miljoen voordelig. Het resultaat na aftrek van de met uw raad afgesproken toegestane bestemmingen wordt ingeschat op 16,8 miljoen euro voordelig. Hierin is rekening gehouden met 5 miljoen euro die vanuit het resultaat 2022 is ingezet voor de begroting 2023. Naast dat er enkele grote voordelen te verwachten zijn zoals Gemeentefonds 30,8 miljoen euro, BUIG 10,8 miljoen euro en Maatschappelijke opvang 10,4 miljoen euro, zien we een aantal nadelige afwijkingen zoals het noodpakket energiekosten en inflatie 14,1 miljoen euro, Jeugdzorg 5,6 miljoen euro, nacalculatie loon- en prijsstijgingen 5,3 miljoen euro en niet gerealiseerde hervormingen 4,5 miljoen euro.

Prognose resultaat 2022 voor bestemming per programma

Onderstaande grafiek en de tabel daaronder laat per programma het resultaat voor bestemming zien.

Het resultaat voor bestemming is per deelprogramma als volgt verdeeld:

Programma (bedragen x 1.000 euro)	Prognose resultaat
01 Economie en Ruimte	8.426
01.1 Economie en werkgelegenheid	7.742
01.2 Mobiliteit	1.184
01.3 Wonen	-500
02 Leefomgeving en Veiligheid	-2.259
02.1 Kwaliteit van de leefomgeving	-2.667
02.2 Veiligheid	408
03 Vitaal en Sociaal	19.819
03.1 Werk en inkomen	6.731
03.2 Onderwijs	930
03.3 Welzijn, gezondheid en zorg	9.791
03.4 Sport en bewegen	983
03.5 Cultuur	1.384
04 Dienstverlening en bestuur	22.842
04.1 Dienstverlening	590
04.2 College, raad, wijkontwikkeling en wijkvernieuwing	-8.622
04.3 Algemene inkomsten en post onvoorzien	32.843
04.4 Overhead en ondersteuning organisatie	-1.969
Resultaat voor bestemming	48.828

De prognoses worden toegelicht in de hoofdstukken per programma verderop in dit document, daarom beperken wij ons hier tot de prognose van de resultaten in grafiek- en tabelvorm.

Uit de landelijke kadernota rechtmatigheid blijkt dat verwachte budgetoverschrijdingen op deelprogramma's die we gedurende het jaar constateren door middel van een begrotingswijziging door uw raad moeten worden geautoriseerd. Dit is nodig om onrechtmatigheden bij de jaarrekening te voorkomen. De benodigde begrotingswijziging wordt bij het derde verzamelvoorstel begrotingswijzigingen aan uw raad voorgelegd.

Beïnvloedbaarheid verwachte resultaat
Het verwachte resultaat van 48,8 miljoen euro bestaat voor een groot deel uit resultaten die niet (direct) beïnvloedbaar of niet te voorzien waren bij het opstellen van de begroting 2022.

Het grote voordelige resultaat op het gemeentefonds van 30,8 miljoen euro kunnen wij als gemeente niet beïnvloeden. Bij de septembercirculaire 2021 en meicirculaire 2022 zijn er diverse positieve bijstellingen gedaan van het budget dat wij van het Rijk ontvangen, mede door de stijgende uitgaven van het Rijk.

Een tweede factor betreft de resultaten op samenwerkingsverbanden, waaronder Maatschappelijke Opvang van 10,4 miljoen euro. In de samenwerking wordt bepaald waaraan en wanneer het budget wordt besteed. Dit kunnen wij als gemeente Groningen niet zelfstandig bepalen.

Een ander groot resultaat betreft BUIG (10,8 miljoen euro). Hierbij blijkt dat wij een groter aandeel hebben in het totale landelijke BUIG-budget dan verwacht. Daarnaast is het aantal uitkeringen sterker afgenomen dan vooraf is aangenomen. Samen zorgt dit voor een groot voordeel dat we bij de begroting 2022 niet konden voorzien.

Besteedbaar resultaat
Het resultaat wordt onderverdeeld in een zestal resultaat categorieën. Per categorie gelden regels voor de besteedbaarheid hiervan. Dit is vastgelegd in het kader voor resultaatbepaling en resultaat bestemming. In onderstaande tabel ziet u het resultaat voor bestemming, het niet besteedbare deel en het resultaat na bestemming.

Resultaatcategorie (bedragen x 1.000 euro)	Resultaat voor bestemming	Niet besteedbaar	Besteedbaar
Samenwerkingsverbanden	15.151	15.151	0
Incidentele middelen Gemeentefonds	5.974	5.974	0
Meerjarige projecten	-727	827	-1.554
Bijzonder resultaat	5.080	5.080	0
Intensiveringen	12.579	0	12.579
Regulier/overig	10.771	5.000	5.771
Totaal resultaat	48.828	32.032	16.796

Hieronder volgt een toelichting per resultaatcategorie.

Samenwerkingsverbanden.
De resultaten die binnen (regionale) samenwerkingsverbanden ontstaan zijn niet eenzijdig beschikbaar voor de gemeente Groningen, maar zullen in 2023 bestemd blijven voor de samenwerkingsverbanden. Ze hebben betrekking op Maatschappelijke Opvang, Werk In Zicht, Vrouwenopvang en op een aantal kleinere andere samenwerkingsverbanden.

Incidentele middelen gemeentefonds
Dit betreffen resultaten op de via het gemeentefonds beschikbaar gestelde incidentele middelen via de circulaires voor een specifiek doel. Voor deze middelen is een tweejarige bestedingstermijn afgesproken met de raad. Binnen deze categorie is nu 6 miljoen euro voordelig resultaat opgenomen, waarvan het grootste onderdeel de middelen voor de Energietoeslag betreffen (4,1 miljoen euro).

Meerjarige projecten.
Dit betreffen resultaten op door de raad vastgestelde meerjarige projecten. Resultaten hierop blijven gedurende de looptijd van deze projecten beschikbaar, tenzij deze resultaten niet meer nodig zijn voor het vervolg van het project. De budgetten voor deze meerjarig projecten worden veelal in één keer ter beschikking gesteld. De besteding van deze middelen is echter gedurende de looptijd van de projecten. Een voorbeeld hiervan is het meerjarige project VASD (Vervanging Applicaties Sociaal Domein). Een nadere toelichting treft u in het vervolg van deze voortgangsrapportage aan.

Bijzondere resultaten
Dit betreffen resultaten waar separaat een door de raad vastgesteld kader onder ligt, of waar het gaat om resultaten binnen een gesloten systeem (bij kostendekkende tarieven). Voorbeelden hiervan zijn SIF middelen (Stedelijk InvesteringsFonds) en resultaten op grondzaken. Het grootste voordeel in deze categorie wordt behaald door de strategische verkoop van een aantal panden, dit levert 3,5 miljoen euro voordeel op. Daarnaast zorgt de actualisatie van de grondexploitaties voor een voordeel van 1,3 miljoen euro.

Intensiveringen
Dit betreffen resultaten op bij de begroting beschikbaar gestelde middelen voor het oplossen van knelpunten. Resultaten op intensiveringsmiddelen vloeien in basis terug naar de algemene middelen. Een voorbeeld hiervan zijn de intensiveringsmiddelen voor BUIG (10,3 miljoen euro) die bij de begroting beschikbaar zijn gesteld. Nu blijkt dat deze middelen niet nodig zijn vallen deze vrij in het resultaat.

Reguliere resultaten
Tekorten of overschotten op reguliere budgetten worden bij de jaarrekening verrekend met de algemene middelen. Deze middelen kunnen vervolgens via een integrale afweging worden ingezet voor de komende begroting of ter versterking van ons weerstandsvermogen. Bij deze categorie is rekening gehouden met een bedrag van 5,0 miljoen euro die vanuit het besteedbare resultaat is ingezet als dekking voor de begroting 2023.

Een aantal grotere posten binnen deze categorie betreffen:

• De gunstige landelijke ontwikkelingen in het gemeentefonds, zoals het fors bijgestelde accres en het bevriezen van de oploop van de opschalingskorting ook in 2022, zorgen voor een voordeel van in totaal 30,8 miljoen euro.
• Het college komt met een financieel noodpakket voor gestegen prijzen, waarmee we huishoudens, verenigingen en ondernemers die dat het hardst nodig hebben, op korte termijn van extra inkomenssteun kunnen voorzien. Dit leidt tot een nadeel van 14,1 miljoen euro.
• Bij de publicatie van het voorlopig BUIG-budget 2022 bleek dat het budgetaandeel voor 2022 aanzienlijk hoger was dan in 2021. Daarnaast zien we een behoorlijke afname van het aantal uitkeringen. Dit levert een voordeel op voor het BUIG-budget van 10,8 miljoen euro.
• De zorgkosten jeugdhulp 2021 zijn, corona-gerelateerd, hoger uitgevallen. Aangezien dit doorwerkt in 2022 verwachten we op de jeugdhulp een nadeel van 5,6 miljoen euro, waarvan 3,0 miljoen euro corona-gerelateerd is.
• Als iedereen die recht heeft op de energietoeslag een aanvraag heeft gedaan verwachten we nog 4,1 miljoen euro over te houden. Daarnaast verwachten we dat er nog 2 miljoen euro over blijft van de TONK-middelen die bestemd zijn voor tegemoetkoming energiearmoede.
• We verwachten dat we in 2022 een bedrag van 5,6 miljoen euro aan hervormingen niet in kunnen vullen. Hier tegenover staat de inzet van het weglekbudget hervormingen van 1,2 miljoen euro, waardoor we een nadelig resultaat op hervormingen voorzien van 4,4 miljoen euro.
• Door met name de sterke prijsontwikkeling verwachten we een nadeel van 5,3 miljoen euro op de nacalculatie loon- en prijsstijgingen.
• Door uitloop van de transitie naar Fujitsu, de moeizame overgang naar de nieuwe ICT-omgeving en het achterblijvend niveau van de dienstverlening verwachten we een nadeel voor 2022 op de businesscase outsourcing ICT. Hierdoor lukt het ook niet om invulling te geven aan opgenomen taakstellingen. Per saldo verwachten we een nadeel van 1,7 miljoen euro.

Beleidsmatige ontwikkelingen
Na het zeer sterke herstel uit de coronacrisis begint de economische groei in Nederland wat terug te vallen, met name omdat de oorlog in Oekraïne en de verstoringen door de coronacrisis de inflatie sterk hebben doen oplopen. Deze ontwikkelingen zorgen ervoor dat bedrijven terughoudend zijn om te investeren en de koopkracht onderuit gaat. Ondank een afkoelende economie blijft de arbeidsmarkt krap. Dat is nu in alle branches het geval. In Groningen nam het aantal WW-uitkeringen in juli 2022 verder af. Eind juli 2022 was het aantal WW-uitkeringen in Groningen ruim lager dan een jaar eerder (-25,2%).
We zien hierdoor ook dat prijzen van bouwmaterialen en brandstoffen flink stijgen en er langere levertijden en toenemende personeelstekorten ontstaan. Daardoor worden woningen en infrastructuur duurder.

Doordat we meer thuis zijn gaan werken en vaker onderwijs online volgen ligt met name het aantal reizigers dat gebruik maakt van de bus en trein (veel) lager dan voor de coronacrisis. Het komen te vervallen van de beschikbaarheidsvergoeding vanuit de rijksoverheid in combinatie met blijvend hoog ziekteverzuim en zeer hoge brandstofkosten leidt tot een fors negatief financieel resultaat binnen het OV-bureau Groningen-Drenthe.

In het nieuwe coalitieakkoord is veel aandacht voor voldoende sociale huurwoningen, voor betaalbaarheid en voor een goede prijs/kwaliteit verhouding, ook in de middenhuur. We hebben oog voor de groeiende groep (zorgbehoevende) ouderen in Groningen. Daarnaast focussen we ons op de groeiende groep kwetsbare bewoners en hun woonbehoefte in combinatie met passende zorg en de juiste woonomgeving. In de begin 2022 vastgestelde Woonzorgvisie gaan we hier verder op in. De Woonzorgvisie wordt in 2022/2023 samen met de corporaties en zorgpartijen uitgewerkt in een uitvoeringsagenda.

Inwoners, maatschappelijke organisaties en bedrijven komen in de problemen door de sterk toegenomen inflatie. Voor het eerst melden zich meer inwoners bij WIJ Groningen met ondersteuningsvragen naar aanleiding van financiële problemen dan met ondersteuningsvragen als gevolg van problematiek rondom corona. Het Rijk komt met een pakket aan maatregelen die de achteruitgang in koopkracht moet afremmen. We kijken zorgvuldig naar de effecten van deze maatregelen van de Rijksoverheid. Hoewel primair de verantwoordelijkheid bij het Rijk ligt, werken we momenteel aan een aanvullend lokaal koopkrachtpakket. Hiermee willen we inwoners, verenigingen en ondernemers een overbrugging bieden totdat het landelijke koopkrachtpakket (per 1 januari 2023) in gaat. Dit pakket bestaat uit maatregelen waarmee we mensen die dat het hardst nodig hebben, op korte termijn van extra inkomenssteun kunnen voorzien.

Vanuit welzijn, gezondheid en zorg ligt de focus bij de opvang en ondersteuning van Oekraïense vluchtelingen op het toegankelijk maken van de basiszorg voor deze mensen. Ook wordt gewerkt aan het creëren van adequate zorgroutes (fysieke en geestelijke gezondheidszorg), ondersteuning bij uiteenlopende praktische ondersteuningsvragen en dagbesteding.

De ingrijpende maatregelen tegen het coronavirus hebben nog steeds grote gevolgen voor de culturele sector. De bezoekcijfers trekken weer aan maar blijven met name in de musea en bij klassieke muziek nog achter. Op de culturele arbeidsmarkt zien we grote tekorten in de productie, marketing en techniek. Ook zien we oplopende energielasten bij culturele instellingen zoals Forum, SPOT en het Groninger Museum. We zijn met de sector, het Rijk, de provincie en de Kunstraad in gesprek over onze inzet voor herstel van de cultuursector, met aandacht voor talent en vernieuwing.

Met het verhogen van het beheerniveau in de noordelijke stadswijken maken we de openbare ruimte aantrekkelijker. Dat zorgt er ook voor dat inwoners zich veiliger voelen in eigen buurt.

Om een stevige impuls te kunnen geven aan de leefbaarheid en veiligheid in heel Groningen, en in het bijzonder in de noordelijke stadswijken, verstevigen we de aanpak van ondermijning door opvolging te geven aan de aanbevelingen uit het rapport Groningse Praktijken. Daarnaast intensiveren we de inzet van de pandenbrigade en ontwikkelen we een breed programma ‘Preventie met Gezag’ gericht op het voorkomen dat jongeren starten of afglijden in de ondermijnende criminaliteit. Ook zorgen we voor meer toezicht en handhaving in wijken en dorpen en intensiveren we de aanpak van personen met onbegrepen gedrag die een risico vormen voor de veiligheid. Zo werken we aan een aantrekkelijk Groningen waar mensen zich welkom, thuis en veilig voelen.

De gebiedsteams en projectleiders wijkvernieuwing zijn onderdeel geworden van het onlangs opgerichte Programmabureau Wijkontwikkeling en Wijkvernieuwing (PWW). Door de samenvoeging zorgen we voor flexibiliteit en slagkracht in de aanpak van integrale opgaves in de wijken en dorpen.

Dit jaar wordt ook gekenmerkt door de grote toestroom van Oekraïense vluchtelingen die moesten worden ingeschreven. Hierdoor werd er een extra beroep gedaan op de flexibiliteit en veerkracht van de medewerkers, omdat enerzijds deze inschrijfverzoeken veelal van complexere aard zijn en een internationaal competent bevatten en anderzijds de reguliere werkzaamheden ook bleven doorgaan.

Opvang vluchtelingen Oekraïne
In februari 2022 is Rusland gestart met een oorlog tegen Oekraïne. Dit heeft grote aantallen vluchtelingen tot gevolg. Op dit moment zijn er ongeveer 77 duizend Oekraïners naar Nederland gevlucht. In Groningen hebben we vanaf het begin zo goed en snel mogelijk onderdak geboden aan de vluchtelingen. Op 1 september zijn er in gemeentelijke opvang (5 locaties) circa 500 Oekraïners en in de particuliere opvang circa 400 Oekraïners. Deze mensen wordt naast onderdak leefgeld, zorg, de toegang tot onderwijs en toeleiding tot arbeid geboden.

Het financiële kader is de Regeling Opvang Oekraïense Ontheemden. In principe is afgesproken dat gemeenten geen financieel nadeel ondervinden van de opvang. De bekostiging wordt gedaan via een Specifieke Uitkering. De bekostiging van verbouwing en investeringen in gebouwen wordt gedaan op basis van declaratie van de feitelijke kosten. Momenteel verwachten we in 2022 dat de bekostiging gaat uitkomen op ongeveer 17,5 miljoen euro en we verwachten daarmee de feitelijke kosten voldoende te kunnen dekken.

De opvang van Oekraïners, in combinatie met de crisis asielopvang in Ter Apel vergt forse inzet van onze gemeentelijke organisatie. Er is een crisisstructuur opgezet, die nu omgebouwd zal worden naar een bestendige organisatie. Naast de inzet van mensen voor registratie en inschrijving, coördinatie, planvorming, inkoop, uitkeren van leefgeld, toeleiding tot scholing en zorg, is er ook een aantal nieuwe functies ontstaan, die van locatiemanager en van bewonersbegeleider in gemeentelijke opvang.

Hoewel de instroom van Oekraïners verminderd is, zal de gemeentelijke opvang zeker nog 1 jaar, en mogelijk langer, in stand gehouden moeten worden. Dit is nodig omdat we nog wel instroom vanuit de particuliere opvang naar de gemeentelijke opvang hebben en er instroom ontstaat vanuit opvanglocaties waarvan het huurcontract gaat aflopen. Het komend jaar zullen daarom nog een aantal locaties ontwikkeld moeten worden, waaronder een tijdelijke (5 jaar) flexwoonlocatie voor 200 bewoners in de Held III.

Resultaat Corona
In deze VGR 2022-II zijn een aantal nadelen en voordelen als gevolg van corona opgenomen. In 2022 ontstaan nog enkele voor- en nadelen als gevolg van corona. De doorgeschoven compensatiemiddelen uit 2021 dekken dit niet geheel. Dit leidt tot een nadeel in 2022 aangezien we vanuit het Rijk geen aanvullende compensatie meer verwachten.

Omschrijving resultaat (bedragen x 1.000 euro)	Deelprogramma	Prognose resultaat corona
Parkeerbedrijf	1.2 Mobiliteit	-485
Steunpakket corona cultuur	3.5 Cultuur	1.587
Inkomsten SPOT	3.5 Cultuur	-379
Zorgkosten jeugdhulp	3.2 Welzijn, gezondheid en zorg	-3.000
Corona coördinatie gemeentelijke organisatie	4.4 Overhead en ondersteuning organisatie	-70
Steunpakket corona sport	3.4 Sport en bewegen	93
Tarief-gerelateerde inkomsten Sport050	3.4 Sport en bewegen	-300
Sociale werkvoorziening	3.1 Werk en inkomen	-100
Herstelagenda Groningen Vooruit	1.1 Economie en werkgelegenheid	1.000
Totaal prognose resultaat corona		-1.654

Een toelichting op deze resultaten vindt u bij het betreffende deelprogramma verderop in deze rapportage.

Onzekerheden in de prognose
Bouwkosten, energieprijzen en grondstofkosten
De stijgende prijzen in de bouw hebben consequenties voor de vastgoedopgaven waar we voor staan. Daarnaast zullen de stijgende energieprijzen en grondstofkosten effect hebben op onze resultaten. Het is nu nog te vroeg om hiervan alle financiële consequenties in beeld te hebben. Het is nog te onzeker in hoeverre we compensatie ontvangen en daarom hebben we daar geen rekening mee gehouden in de prognose. Het effect 2022 hiervan in 2022 lijkt nog beperkt, we verwachten dat dit de komende jaren verwachten duidelijk merkbaar wordt. In de prognose bij deze voortgangsrapportage hebben hiermee nog geen rekening mee gehouden.

Onderhoud Papiermolen
We hebben in de tribune en in en rondom het bad van de Papiermolen diverse scheuren en verzakkingen geconstateerd. Bij de renovatie in 2019 is veel herstelwerk gedaan. Er moet nog onderzocht worden of de schade een gevolg is van de werkzaamheden aan de nabijgelegen ringweg. Daarnaast laat de coating in verschillende bassins van de Papiermolen los. De financiële gevolgen zijn momenteel nog niet in te schatten.

Jeugdzorg
De ontwikkeling van de zorgkosten jeugd blijft als gevolg van onder andere corona grillig en onzeker. Daarom houden we net als in eerdere jaren rekening met een bandbreedte in de nu afgegeven prognose van plus en min 2,5 miljoen euro.

Voorziening verlofsparen
In de CAO gemeenten is opgenomen dat medewerkers vanaf 2022 bovenwettelijke vakantie-uren kunnen sparen. Met dit verlofsparen kunnen medewerkers passend bij hun levensfase hun bovenwettelijke vakantie-uren inzetten op een manier die aansluit bij hun persoonlijke levens- en carrièreplanning en het gemeentelijke vitaliteitsbeeld. Deze vakantie-uren verjaren niet. Dit kan gaan leiden tot verlofstuwmeren die bijvoorbeeld ingezet gaan worden om eerder met pensioen te gaan. De regelgeving vanuit de BBV (besluit begroting en verantwoording) schrijft voor dat gemeenten hiervoor een voorziening op de balans moeten gaan vormen. De vorming van de voorziening moet in 2022 plaatsvinden en leidt tot een nadeel. Aangezien deelname nog tot eind van het jaar kan plaatsvinden is de omvang momenteel nog niet in te schatten. Daarnaast zijn er (landelijk) vragen over de precieze werking van de regels die ook bepalend zijn voor de omvang.

OV-bureau
De uitvoering van het openbaar vervoer staat onder druk doordat het Rijk niet alle kosten vergoedt. Daarnaast zien we ook hier de gevolgen van personeelstekorten en hoge brandstofprijzen terug. Aangezien de gemeente Groningen voor 21% risicodrager in het OV-Bureau Groningen-Drenthe is, kan dat leiden tot een extra bijdrage aan het OV-Bureau Groningen-Drenthe over het boekjaar 2022.